Omdlenia

Omdlenie to przejściowe zaburzenie przytomności ze współistniejącym zniesieniem napięcia mięśniowego spowodowanym odwracalnym spadkiem przepływu krwi w naczyniach mózgowych na 6-8 sekund lub zmniejszeniem ilości tlenu dostarczanego do mózgu. Objawy ustępują szybko i całkowicie.

Za najczęstsze przyczyny omdleń uznaje się przyczyny sercowo-naczyniowe np. nagły spadek ciśnienia tętniczego, leki, tętniak rozwarstwiający aorty, niewydolność mięśnia sercowego, blok serca. Natomiast przyczynami na podłożu neurologicznym będą zespół zatoki szyjnej, omdlenie odruchowe np. po długo utrzymującym się kaszlu lub podczas opróżniania nadmiernie wypełnionego pęcherza moczowego (stymulacja nerwu błędnego). Inne to napady drgawkowe czy podłoże psychogenne.

Omdlenie odruchowe

Omdlenie odruchowe, czyli wazowagalne jest wynikiem zwolnienia akcji serca lub rozszerzenia naczyń. Występuje przeważnie u ludzi w młodym wieku, bez towarzyszących chorób serca.

Zespół zatoki szyjnej

Zatoka tętnicy szyjnej to miejsce, w którym najczęściej bada się tętno na szyi. Posiada ona specjalne receptory wrażliwe na ucisk. Wysokie ciśnienie powoduje duży nacisk na te receptory (zbyt ciasny kołnierzyk). W rezultacie zostaje przekazana informacja, aby serce zwolniło swoją pracę (bradykardia). Natomiast w zespole zatoki szyjnej występuje nadwrażliwość na normalny bodziec prowadząc do bradykardii i omdlenia.

Omdlenia kardiogenne

Omdlenia kardiogenne wywołane są najczęściej zaburzeniami rytmu serca lub zmniejszonym rzutem serca (rzut krwi do naczyń krwionośnych).

Omdlenia związane z chorobami naczyniowymi mózgu

Omdlenie związane z chorobami naczyniowymi mózgu może wystąpić na skutek zwężenia lub całkowitego zamknięcia tętnicy podobojczykowej, migreny, czy przemijającego napadu niedokrwienia.

Leczenie omdleń

Omdlenia jednorazowe nie wymagają leczenia. Natomiast omdlenia nawracające zmuszają do ustalenia przyczyny i zastosowania odpowiedniej do niej farmakoterapii (beta-blokery, leki antyarytmiczne), specjalnych technik zapobiegającym omdleniom tj. spanie z głową uniesioną wyżej w stosunku do tułowia, picie dużych ilości płynów, umiarkowany trening fizyczny np. pływanie, napinanie mięśni brzucha, kończyn. W wyjątkowych przypadkach stosowane jest leczenie inwazyjne, które polega na wszczepieniu stymulatora do serca.

Dorota Kozera

Literatura:
1) L.P. Rowland: "Neurologia Merritta", red. H. Kwieciński, A.M. Kamińska.
2) A. Szczeklik: "Choroby wewnętrzne", Tom I.